Kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan oluşmuş kütlelerin, çekimin etkisi altında yerlerinden koparak yer değiştirmesine heyelan denir.

Bazı heyelanlar büyük bir hızla gerçekleştikleri halde bazı heyelanlar daha yavaş gerçekleşirler. Heyelanlar yer yüzünde çok sık meydana gelen ve çok yaygın bir kütle hareketi çeşididir ve aşınmada önemli rol oynarlar.

Büyük heyelanlar aynı zamanda topografyada derin izler bırakırlar. Türkiye’de en fazla görülen yerler Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Doğu Karadeniz şerididir.

TÜRKİYE HEYELAN YOĞUNLUK HARİTASI

 (Açık renkten koyuya doğru heyelan riski yüksek olan bölgeleri göstermektedir)

Heyelanlara Karşı Alınacak Önlemler

HEYELANLARDAN KORUNMA VE ZARARLARININ AZALTILMASI

HEYELANA KARŞI DUYARLI ALANLAR NERELERDİR?

• Eski heyelan bölgeleri
• Doğal yamaçların üst ve topuk kesimleri
• Eski dolguların üst ve topuk kesimleri
• Çok dik ve derin yamaçların üst ve topuk kesimleri
• Atık sistemlerinin kullanıldığı ve yerleşimin geliştiği tepelik alanlar

HEYELAN AÇISINDAN GÜVENLİ ALANLAR NERELERDİR?

• Geçmişte herhangi bir hareketin meydana gelmediği sert ve masif kayaların oluşturduğu yamaçlar
• Yamaç eğiminde ani değişimlerin gözlenmediği nispeten düşük eğimli araziler
• Burun şeklinde çıkıntılı sırtların üstü veya çevresi

HEYELAN TEHLİKESİNDEN KUŞKU DUYULDUĞUNDA NE YAPILMALI?

• Derhal yerel yönetimle temasa geçilmelidir.
• Heyelandan etkilenebilecek çevre bilgilendirilmelidir.
• Yapılar boşaltılmalıdır.

HEYELANLARIN ZARARLARININ EN AZA İNDİRİLMESİ KONUSUNDAKİ       SORUMLULUKLAR

BİREYLERİN SORUMLULUKLARI

• Yaşanılan bölgedeki potansiyel jeolojik afetler hakkında bilgi sahibi olmak,
• Heyelan açısından sorunlu alanlarla ilgili olarak yerbilimcilere ve mühendislere danışmak,
• Dik yamaçların topuk kesiminde desteği kaldırıcı kazı işlemlerinden ve dik yamaçların kenarında veya tabanında yapı inşasından kaçınmak, ayrıca eğimi fazla yamaçların üzerine dolgu malzemesi dökmemek,
• Arazi satın alınmasından, arazi paylaşımından ve inşaat işlemlerinden önce ilgili kurum ve kuruluşlardan konuyla ilgili bilgi almak ve buna göre karar vermek.

YEREL YÖNETİMLER VE TEKNİK ELEMANLARIN SORUMLULUKLARI

• Yerleşim alanlarında yeteri kadar yerbilimleri ve mühendislik araştırmaları yapılmalıdır.
• Yerel yönetimler yeni yerleşim alanlarını belirlerken arazi çalışmaları ve değerlendirmeler yaptırarak, heyelana ve diğer afetlere maruz kalmış ve afetlerin beklenebilecek alanların belirlenmesiyle hazırlanacak duyarlılık haritaları yaptırmalı, bu haritalar aracılığıyla mühendislere, kent planlamacılarına yüksek riske sahip alanlardan kaçınılması konusunda veriler sunulmalıdır.